BAMBOE ALS SOLITAIR

Verschillende bamboesoorten zijn geschikt om als solitair in een tuin of park toe te passen vanwege hun decoratieve waarde. Denk aan de fonteinvormige Fargesia's op een open grasveld of langs een vijver. De verschillende halmkleuren en groeivormen van gesnoeide Phyllostachys zijn sterke verticale elementen. Opvallende effecten kunnen worden bereikt met een massieve Sasa palmata 'Nebulosa' in het gazon, de zuilvormige Semiarundinaria, de witgestreepte nieuwe halmen van Fargesia robusta 'Campbell' en het bonte blad van Hibanobambusa tranquillans 'Shiroshima', om er een paar te noemen. Hieronder beschrijf ik een aantal van de meest interessante soorten voor solitare toepassing in meer detail.

Chimonobambusa tumidinoda

is een bamboe met opmerkelijk dikke knopen. Deze zeldzame bamboe, ook wel Qiongzhuea tumidissinoda genoemd, wordt 2-3 meter hoog. Het Yi-volk in Sichuan, China beschermde deze heilige bamboe met hun leven om de handel in stokken te beschermen. Maar eind jaren 80 slaagde een planthunter erin om deze plant in Engeland te importeren, zodat deze nu beschikbaar is voor bamboeverzamelaars. Tumidinoda groeit op wortelstokken, dus aanplanten binnen een ring bamboe wortelbarrière. De halmen zijn aanvankelijk heldergroen en verkleuren naar olijfgroen. Er zijn meerdere klonen in omloop. Het is een meer kieskeurige bamboe die het beste groeit in "dappled shade" in een (licht) zure grond. In onze tuin hebben we Chimonobambusa tumidissinoda 'Eddington Clone' geplant met zeer fijne bladeren. Iets groter blad heeft tumidissinoda 'Intermedia'. Het type met het grootste blad is tumidissinoda 'Macrophylla'. De 'Eddington-kloon' is beperkt verkrijgbaar.

Er zijn verschillende fonteinvormige Fargesia-bamboes die zeer geschikt zijn als solitair.

Fargesia apicirubens

(voorheen Fargesia dracocephala) groeit uit tot een vaasvorm van 2 tot 3 m hoog met donkergroene bladeren. De halmen verkleuren aan de zonkant tot een donkere tint. Het is een relatief langzame groeier met goede winterhardheid.

Fargesia denudata ‘Lancester 1’

heeft een gewelfdheid met lichter groene kleine bladeren.

Fargesia nitida hybriden

groeien uit tot volle, dichte planten met donkere halmen. Ook de kleinere typen Fargesia nitida ‘Songpan’ zijn potentieel interessant maar nog zeldzaam.

Fargesia dracocephala 'Rufa',

groeit tot ca 2 m met een compacte bossig habitus. ‘Rufa Big Form’ groeit veel hoger, tot 4 + m. Fargesia demissa 'Gerry' is een eigenzinnige nieuwe bamboe met een open groei habitus, de prachtige rechtopgaande halmen hebben een zilverwitte bemeling die later paars kleurt.

Demissa ‘Gerry’

toont zijn kwaliteiten het best op een zonnige plaats. 'Gerry' is volledig winterhard maar half bladverliezend, waardoor deze plant in de winter weinig bladvolume heeft. Het groeit tot 2-3 m. Beperkte voorraad.

Fargesia robusta 'Wolong'

is momenteel een van onze grootste polvormige bamboes. Deze plant heeft grote bladeren en kan in de loop van de tijd uitgroeien tot een hoogte van 4 tot 5 meter. 'Wolong' produceert relatief vroeg in het voorjaar nieuwe scheuten en herhaalt dit in de nazomer vaak met een kleinere reeks nieuwe halmen. Deze grootbladige vorm is gevoeliger voor strenge vorst in vergelijking met de kleinbladige vorm Fargesia robusta 'Campbell', maar na vorstschade is het herstel goed. Op beschutte plaatsen zoals in onze showtuin heeft de volwassen plant nauwelijks last van vorstschade na strenge vorst zoals in februari 2012. Op open, onbeschutte locaties was de vorstschade echter aanzienlijk, maar het herstel was goed. Een prachtige polvormige bamboe als solitair of als brede haag. 'Wolong' houdt zijn bladeren onder alle weersomstandigheden open (rolt niet) en heeft relatief dikke, glanzende groene halmen met opvallende knopen.

Fargesia sp. Scabrida

is oorspronkelijk geïmporteerd uit het noorden van Sichuan China in 1997 door Jos van der Palen en Hans Prins, Deze bamboe is gerelateerd aan Fargesia robusta met betrekking tot het vroege schieten en zeer harige scheuten. De bladeren zijn smal en de halmen vervagen in de zon naar blauw en paars in combinatie met oranjebruine schutbladeren en groeien verder uit elkaar. Deze bamboe heeft door zijn open groei meer ruimte nodig als solitair. 'Scabrida' doet het ook goed in de volle zon en rolt de bladeren niet tijdens vorst of droogte. Planten genaamd Fargesia scabrida 'Asian Wonder' worden vermeerderd uit laboratoriumkweek (in vitro) en kunnen afwijkend groeigedrag vertonen.

De groep Tibetaanse Borinda-soorten (Chris Stapelton) is ook interessant als solitair. Soorten binnen deze groep zijn in observatie, maar de typen Borinda (papyrifera) KR5287, KR7613, KR6438 (Grex), KR5931 en KR6791 lijken het meest veelbelovend. (KR = verzamelnummer door Keith Rushforth). Slechts beperkt verkrijgbaar.

De Zuid-Amerikaanse soorten uit het Andesgebergte zijn ook interessante solitaire bamboes voor beschutte tuinen of milde klimaatgebieden, maar niet gemakkelijk te vermeerderen en zijn matig winterhard. Chusquea culeou, en Chusquea breviglumis (gigantea) zijn verschillende keren uitgeplant in onze tuin met wisselend succes. Deze laatste soort is voorlopig uit het assortiment vanwege bloei (2019)

Hibanobambusa tranquillans 'Shiroshima' is een relatief grootbladige bamboe met een opvallende bladtekening. Shiroshima groeit tot 2-3 m met een dichte bebladering en is matig woekerend. In de winter behoudt Shirshima de bonte bladtekening. Het wordt aanbevolen om Shirishima binnen een ring van rhizoombarrière te planten.

Halmkleuren

Bamboesoorten met opvallende halmkleuren zijn ideaal om als solitair te gebruiken. Door halmen uit te dunnen en de zijtakken af te knippen, ligt de nadruk op de opvallende kleuren van halmen. Een richtspot accentueert de vormen in het donker. Kimmei-vormen hebben een kleur van de sulcus die aanzienlijk verschilt, vaak geeft een gele halm met groene verticale lijnen een speciaal effect.

Winterharde BAMBOE soorten

Zeer winterharde soorten met opmerkelijke halmen zijn te vinden in de aureosulcata-groep.

Phyllostachys aureosulcata

heeft een groene halm met een vaalgele lengtestreep (sulcus). Daarnaast zijn er een aantal interessante cultivars.

Phyllostachys aureosulcata

'Spectabilis' heeft een gele halm met een groene sulcus. Nieuwe halmen vertonen een roodachtige kleuring.

Phyllostachys aureosulcata 'Aureocaulis'

is helemaal geel met citroengekleurde nieuwe halmen en warme okergeel gekleurde oudere halmen. De zonzijde van nieuwe halmen verandert naar oranje of rood.

Phyllostachys aureosulcata 'Harbin Inversa'

heeft zeer fijne verticale lijnen over de gele geribbelde halmen. Phyllostachys aureosulcata 'Argus', een nieuw ras met variabele verticale lijnen, is misschien wel de meest opvallende cultivar maar nog beperkt verkrijgbaar.

Phyllostachys nigra

heeft een hoge decoratieve waarde vanwege zijn zwarte halmen. Vanwege zijn beperkte winterhardheid wordt deze soort alleen aanbevolen voor beschutte tuinen.

Phyllostachys vivax

Binnen de groep van Phyllostachys vivax, een reuze bamboesoort, komt een vergelijkbare reeks kleur-cultivars voor als bij aureosulcata. Vivax kan uitgroeien tot 8-12 m met halmdiameters tot 8+ cm. Twee mij bekende groene vormen zijn McClure en Jiantonging.

Phyllostachys vivax 'Huanwenzhu' heeft een groene halm met gele sulcus.
Phyllostachys vivax 'Aureocaulis' is okergeel met soms variabele groene verticale strepen.
Phyllostachys vivax 'Huanwenzhu-Inversa' is een relatief nieuwe vorm met een gele halm met variabele verticale groene lijnen, waaronder een groene sulcus, vergelijkbaar met Phyllostachys aureosulcata 'Argus', maar met een dikkere en hogere halm. De vivax-bamboe is een van de snelstgroeiende reuze bamboesoorten voor koudere klimaten. In onze bamboetuin zijn prachtige volwassen exemplaren te vinden.

Sasa palmata

vormt een massieve pol bedekt met grote handvormige bladeren in een waaiervorm. In tegenstelling tot veel andere soorten is dit geen transparante plant. Sasa palmata kan ruimtelijke massa creëren in een in een open gazon, aan de rand van een bebost gebied of langs een vijver.

Semiarundinaria viridis

is interessant als een verticale solitair in moderne, landschapsontwerpen en architectuur. De stugge rechte, opgaande halmen hebben korte zijtakken met iets grotere bladeren in vergelijking tot Phyllostachys. De groeistructuur is compact, zuilvormig en daarmee een meer stilistische plant. Wij geven de voorkeur aan Semiarundinaria viridis boven de meer gebruikelijke Semiarundinaria fastuosa vanwege de betere winterhardheid.